✅ بررسی گونگ فو، مراسم سرو چای در چین
گونگ فو، یکی از شناخته شده ترین آداب سرو چای در چین، چگونه انجام می شود؟ مبدا تاریخی آن چه زمانی است؟ چه باید و نباید هایی در مراسم رسمی چای چینی وجود دارد؟ در این مقاله در مورد جزییات آداب سرو چای به روش گونگ فو در چین صحبت خواهیم کرد.
چین کشوری است با تمدن دیرینه و سرزمین تشریفات و آراستگی. چای به عنوان یک وسیله مهم آداب معاشرت، نقش مهمی در روابط بین فردی در چین ایفا می کند.
مردم هان، مردم مغولستان و سایر اقلیت های قومی در چین آداب سرو چای مربوط به خود را دارند ولی آداب سرو چای مردم هان سابقه ای طولانی تر دارد.
انواع چای نیز از مکانی به مکان دیگر متفاوت است، مانند چای چی جیا، چای یوان بائو، چا دائو (راه چای)، چای گونگ فو و غیره
در ادامه، با جزییات آداب سرو چای به روش گونگ فو در چین آشنا خواهید شد.
مراسم چای گونگ فو
مراسم چای گونگ فو، مشهورترین مراسم چای چینی است. در سلسله سونگ (960-1279) در منطقه چاوشان در استان گوانگدونگ آغاز شد.
گونگ فو به معنای هنر انجام کاری خوب است. مراسم چای گونگ فو شامل استفاده صحیح از ظروف چای، درست کردن دقیق چای و احترام و قدردانی از میزبان و چای است.
ظروف سنتی
ظروفی که در مراسم چای چینی استفاده می شود عبارتند از:
- قوری چینی یا گایوان Gaiwan– کاسه ای با درب و نعلبکی برای دم کردن چای
- پارچ ( قوری) سرو چای (چا های یا Gongdao) یا قوری Yixing، ساخته شده از خاک رس
- یک سینی دم، ترجیحا سوراخ دار، برای نفوذ آب ریخته شده از آن
- سینی زیرین برای جمع شدن آب اضافی در آن
- یک حوله یا پارچه چای
- انبر چای (挾)، یا قاشق چای خوری برای پاک کردن دهانه قوری و پاک کردن و بیرون آوردن برگ های چای.
- فنجان چای
- صافی چای
- کتری (اجاق گاز یا برقی)،
- بشقاب یا کاسه عمیق
مراحل سرو چای گونگ فو
در مقاله چای در چین گفتیم که سرو چای در چین یک رسم قدیمی است. پذیرایی از مهمانان با چای یکی از آداب روزمره در زندگی خانوادگی و حتی اجتماعی در چین باستان و کنونی محسوب می شود.
مراحل سرو رسمی چای در چین به روش گونگ فو به قرار زیر است:
- هر دو طرف باید مرتب و رسمی لباس بپوشند.
- لبخند در تمام طول مدت مهمانی چای نباید فراموش شود.
- آداب نشستن باید رعایت شود. به طوری که سمت چپ میزبان باید مهمترین مهمان بنشیند. اهمیت صندلی ها به ترتیب از دست چپ میزبان به سمت راست کم می شود. مسن‌ها و معلم‌ها بیشترین احترام را دارند و معمولاً در جایگاه اول قرار می گیرند. در اختلاف سنی کم خانم‌ها بر آقایان اولویت دارند. نشستن روبروی میزبان درست نیست و در صورت اجبار محل نشستن کودکان است.
- میزبان باید چای را به مهمانان نشان داده و ویژگی های آن را معرفی کند.
- مهمانان باید چای را به نوبت بو کنند و از میزبان برای تهیه چای خوب تشکر کنند.
- هنگام بوییدن برگ های چای یا هنگام نوشیدن چای به تحسین و احترام خود ادامه دهند.
- میزبان باید آب را در ظرف بزرگتری بجوشاند.
پیش گرم‌سازی ظروف مورد استفاده
- در مراسم گونگ فو، میزبان تمامی ظرفها، قوری، صافی و فنجان های چای را در کاسه ای قرار دهد.
- مقداری از آب در حال جوش توسط میزبان روی محتویات کاسه ریخته می شود و قوری و فنجان ها را در کاسه می چرخاند تا خوب گرم و استریل شوند.
- قوری و فنجان ها را از کاسه در آورده و روی سینی سوراخ داری قرار می دهد.
- میزبان باید آب داخل کاسه را دور بریزد.
- سوراخهای سینی برای خالی شدن آب روی فنجان ها تعبیه شده اند.
اژدهای سیاه وارد قصر می شود
- مقداری از برگ چای را در قوری (گایوان) قرار می دهد. مقدار چای بسته به نوع چای فرق می کند. اسم این مرحله 烏龍入宮 (wū lóng rù gōng) است به معنی «اژدهای سیاه وارد قصر می شود».
- مقداری آب در حال جوش را توی قوری (گایوان) می ریزد.
- در حالت ایده آل، آب باید از ارتفاع شانه ریخته شود، کتری را سه بار پایین بیاورید و بالا ببرید که نمادی از سه تعظیم به مهمانان و شاید نمادی از سه نوک زدن ققنوس است.
- پس از پر شدن قوری، باید درب آن را بسته و مقداری آب داغ روی سطح بیرونی قوری ریخته شود.
- استفاده از سینی سوراخ دار در مراسم گونگ فو، برای خروج این آب ها و جمع شدن آن در سینی پایینی است.
- میزبان باید پس از چند ثانیه، آب داخل قوری یا گایوان را داخل گانگ دائو (قوری سرو) و فنجان ها ریخته و سپس همه را دور بریزد. به این کار «شستن» برگ های چای گفته می شود و سختی، تلخی و ناخالصی ها را از بین می برد.
- میزبان قوری را دوباره از آب جوش با سه حرکت نوک ققنوس پر می کند.
انتظار شیرین
- بسته به نوع چای، از 30 ثانیه تا 10 دقیقه صبر می کند.
- چای آماده شده را درون قوری سرو (گانگ دائو) می ریزد.
- پارچ یا قوری سرو باید در سمت راست میزبان و با فاصله ای مناسب قرار گرفته باشد به طوری که نیاز نباشد دست زیاد جمع یا کشیده شود.
- در مراسم گونگ فو، میزبان باید چای را از گانگ دائو به فنجان ها منتقل کند.
- فنجانها باید از سمت راست میزبان پر شوند. انجام برعکس این عمل بی احترامی محسوب می شود.
- رنگ و مقدار چای باید برای همه مهمانان یکسان باشد. به همین دلیل چای را باید به صورت چرخشی داخل فنجان های میهمانان به طور مساوی بریزد. در بعضی از مناطق از چا های برای یکسان شدن رنگ استفاده می کنند. به طوری که ابتدا تمام چای را پارچ چای یا چا های ریخته و سپس آن را به آرامی در فنجان مهمانان می ریزند.
- مقدار چای در فنجان ها نباید از 80 درصد حجم فنجان بیشتر شود.
- فنجان ها را جلوی مهمانان می گذارد.
رسم انتخابی
- در بعضی از مراسم گونگ فو، میزبان چای را در فنجان های بلند و نازک معروف به فنجان بو (عطر) می ریزد و مهمان باید فنجان چای خود را که قطور تر است برعکس روی آن قرار داده و با هر دو دست در یک حرکت سریع دو فنجان را با هم برگرداند تا چای وارد فنجان قطورتر شود. این حرکت به鯉魚翻身 (lǐ yú fān shēn) به معنی «کپور خودش را رها می کند» معروف است. این کار یک عمل رسمی است و چینی ها معتقدند که برای مهمانان رفاه و شادی به ارمغان می آورد.
- چای هنگام تعارف به میهمانان نباید زیاد از حد داغ باشد تا باعث سوختن زبان و دهان مهمانان شود.
- فنجان چای باید در سمت راست مهمان قرار گیرد.
- مهمان ها از میزبان با تعظیم یا ضربه انگشت (Finger Kowtow) تشکر می کنند. ژست رسمی و استاندارد تشکر این است که بایستند، مردان مشت چپ را در دست راست بگیرند و زنان کف دست‌ها را کنار هم بگذارند، تعظیم کنند و بنشینند.
احترام به چای
- میهمان ها فنجان خود را به رسم ادب در دست راست خود گرفته و دست چپ به صورت کمکی کنار فنجان را می گیرد. فنجان را با دو دست بلند می کنند، عطر چای را استشمام کرده و یک جرعه کوچک می نوشند و مزه کنند.
- تنها یک جرعه ی کوچک از چای بنوشند. خوردن یک جرعه بزرگ یا تمام محتویات فنجان در یک حرکت، بی ادبی محسوب می شود. هر فنجان باید در آرامش کامل در سه مرتبه خورده شود. جرعه اول کوچکترین و آخرین آن بزرگترین است. با هر جرعه، طعم لطیف، عطر لطیف و طعم خوب مزه و قدردانی می شود.
- میزبان در زمانی که فکر می کند برای نوشیدن چای دوم مناسب است، دوباره روی برگهای چای آب جوش می ریزد و مراحل فوق را سه تا پنج بار تکرار می کند. زمان دم کردن دفعات بعدی باید کمی بیشتر باشد.
- پس از اتمام مراسم چای، میزبان برگهای چای را با انبر مخصوص (نه با دست) از قوری بیرون کشیده و و در ظرفی به مهمانان نشان می دهد تا مرغوبیت چای را دوباره ملاحظه و از آن قدردانی کنند.
- مهمانها دوباره تشکر می کنند.
- میزبان قوری و سایر ظروف چای خوری را با آب جوش می شوید.
- همچنین باید قسمت بیرونی قوری را با پارچه جلا داده یا اجازه دهد به طور طبیعی خشک شود.
- در مراسم گونگ فو، هنگام نوشیدن چای باید از روی هم گذاشتن پاها خودداری شود.
- مهمان نباید به هیچ وجه خرده چای را از دهان خود به بیرون تف کند.
- سیگار کشیدن و غیبت از موارد ممنوعه مهمانی سرو چای است.